Akut Romatizmal Ateş

Az gelişmiş ve ve gelişmekte olan ülkelerde edinsel (doğumsal olmayan, sonradan edinilen) kalp hastalıklarının en önemli nedenlerinden biri akut romatizmal ateştir. Her toplumda yüzde 3 ila 6 oranında romatizmal ateşe duyarlılık vardır. En sık 5-15 yaş arasında görülmekle birlikte 5 yaş altındaki hastalar toplam sayının yüzde 3-5’ini oluşturur. Tanı, Dünya Sağlık Örgütü tarafından da geçirilen “Jones kriterleri” ile konur. İlk atak sırasında geçirilmiş streptokok enfeksiyonu kanıtlanırsa iki majör ya da bir majör ve iki minör bulgunun varlığı romatizmal ateş tanısı için çoğu zaman yeterli olmaktadır. Akut romatizmal ateşin tedavisi ve sekellerinin önlenmesi için tanısının çabuk ve doğru olarak konulması ve streptokok enfeksiyonun tedavisi, antienflamatuvar tedaviyle enflamasyonun hızlıca yatıştırılması ve varsa kalp yetersizliğinin tedavisi, streptokok enfeksiyonuna karşı profilaksi (korumaya yönelik tedavi) uygulanarak akut romatizmal ateşin tekrarının önlenmesi gereklidir.

Jones kriterlerine göre tanı konurken iki majör veya bir majör, iki minör bulgu ile birlikte geçirilmiş streptokok enfeksiyonunun kanıtlarının (boğaz kültürü, kızıl, artmış ASO titresi) bulunması yeterli olmaktadır. Yutma sırasında artan boğaz ağrısı ve yüksek ateş semptomlarıyla birlikte tonsillofarengeal eksuda (bademcik iltihabı) ve ağrılı servikal adenopati (boyun bölgesindeki lenflerde şişlik) bulgusu, Grup A streptokok farenjitini doğrulamaktadır. Kültürde üreme olan her hastaya tedavi verilmelidir.

Strepkokoksik farenjit için uygun antibiyotik tedavisine, ilk 7-8 gün içinde başlanırsa akut romatizmal ateş gelişimi önlenebilir. Boğaz kültürü sonucu alınana kadar, antibiyotik tedavisi 1-2 gün bekletilebilir. Ancak hastada önceden geçirilmiş akut romatizmal ateş hikayesiyle beraber farenjit bulguları varsa antibiyotik tedavisine hemen başlanır. Sonradan kültür negatif çıkarsa tedavi kesilebilir. Streptokoksik farenjitli hastayla temas eden kişilere, hastanın kardeşleri veya beraber yaşadığı aile fertlerine de boğaz kültürü yapılmalı, pozitif bulunursa antibiyotik tedavisi uygulanmalıdır.

Akut romatizmal ateş geçiren her hastada yatak istirahati zorunludur. İstirahat süresi karditin de (kalp kapaklarının iltihaplanması-kalp romatizması) eşlik edip etmediğine ve derecesine göre değişir. Yalnız poliartritle (çoklu eklem iltihabı) seyreden vakalarda 1-2 haftalık yatak istirahati yeterlidir. Artrit semptomları düzelen çocuklar 4-6 hafta sonra okula başlayabilirler. Hafif karditli hastalar da 6 hafta sonra okula başlayabilir. Ancak bu süre boyunca aşırı aktivite engellenmelidir. Orta-ağır karditli çocuklar aktivite bulguları geçene ve kalp yetersizliği kontrol altına alınana kadar ev istirahatine devam etmelidir. Okula 8-12 hafta sonra başlayabilirler ve bu süre boyunca aşırı aktivite kısıtlanır. Hastanın durumuna göre doktor kontrolünde antibiyotik, kan sulandırıcılar, kortizon ve antienflamatuar tedavilerin yanı sıra kalp yetersizliği de eşlik ediyorsa tuzsuz diyet ve kalp yetersizliğinde kullanılan ilaçlar tedaviye eklenir. Ağır kalp yetersizliğine neden olan kapak bozuklukları içinse cerrahi tedavi gerekebilir.

Akut Romatizmal Ateş Sonrası Kalp Kapak Tamiri / Değişimi: Akut romatizmal ateş sonrası özellikle mitral kapak tutulumu sık görülmektedir.  Mitral kapakta meydana gelen kireçlenme ve tahribat neticesinde daralma veya daralma ve yetersizlikle birlikte oldukça sinsi seyreden bu tablo bazen hiçbir belirti vermeden senelerce devam edebilir. Ancak belirti vermeye, yani hastanın klinik durumunu bozan çarpıntı, nefes darlığı ve efor kapasitesinde azalma başladığında; kalp kasında ciddi tahribat söz konusudur. Bu nedenle akut romatizmal ateş tanısı konmuş hastaların her sene ekokardiyografi ile kalp fonksiyonlarının değerlendirilmesi çok önemlidir. Yapılan bilimsel çalışmalar ve yeni kılavuzlar artık bu tür hastaların erken teşhisle ortaya çıkarılmasının ve hastalarda çarpıntı başlamadan, kalp odacıkları büyümeden, kalpte fonksiyon kaybı olmadan ve akciğer basıncı artmadan erkenden ameliyat edilmesinin, yaşam kalitesi ve survival (uzun yaşam) açısından pozitif katkı sağladığını ortaya koymuştur. Mitral kapak tamirinin kapak değişimine üstünlüğü tartışılmaz. Kan sulandırıcı ilaçların kapak tamiri yapılan hastalarda kullanımının olmaması hem hasta konforu hem de ilaçların fazla veya az kullanımından kaynaklanan kanama ve felç gibi ölümcül komplikasyonlardan koruması açısından çok önemlidir. Akut romatizmal ateş tanısı sonrası erken dönemde yakalanan mitral kapak darlığı ve/veya kaçaklarının tamiri de o denli başarılı olmaktadır. Geç dönemde tanısı konan ileri evre kireçlenmiş ve daralmış kapakların tamir şansı çok az olmaktadır. Bu hastalardan yaşı 60 ve üzerinde olanlara biyolojik kapak değişim yapılırken, 60 yaş altına mekanik kapak değişimi tercih edilir.

Robotik Kalp Kapağı Ameliyatı: Gerek tamir, gerek değişimde mitral kapak cerrahisi ROBOT yardımı ile kaburgalar arasından yapılan 5-6 santimlik küçük bir kesi ile rahatça gerçekleştirilmektedir. Eskiden olduğu gibi göğüs kemiği (sternum-iman tahtası) boydan boya kesilmediği için ameliyat sonrası hastanın kozmetik olarak mükemmel bir görünümü olurken, daha az ağrısı olmakta ve yoğun bakımla birlikte hastane kalış süresi oldukça kısalarak 3-4 güne inebilmektedir.

Robotik  Kalp Kapağı Ameliyatı hakkında daha fazla bilgi için tıklayınız